उखु किसानको ५० करोड बक्यौता रकम भुक्तानी बाँकी

जिल्लामा रहेको तीनवटै चिनी उद्योगबाट उखु दिएबापत पाउनुपर्ने भुक्तानी रकम हालसम्म पनि नपाएका हुन् । सबै चिनी उद्योगमा करीब रु ५० करोड भुक्तानी पाउन बाँकी रहेको उखु उत्पादन कृषक समिति नवलपरासीका अध्यक्ष उमेशचन्द्र यादवले जानकारी दिनुभयो । यादवका अनुसार चिनी उद्योगले करीब रु ७५ करोडमध्ये हालसम्म करीब रु २५ करोड बराबरको भुक्तानी गरे पनि अन्य सबै रकम भुक्तानी गर्न बाँकी छ ।

पश्चिम नवलपरासीका किसानले उखुको तत्काल भुक्तानी नपाए आफूहरु राजमार्ग बन्द गरेर आन्दोलनको बाटो रोज्नुपर्ने चेतावनीसमेत दिएका छन् । पटकपटक उखुको भुक्तानी दिन माग गरे पनि जिल्लाका उद्योगले भुक्तानी नदिएको र सरकारलेसमेत पहल नगरेकाले राजमार्ग बन्दको विकल्प नरहेको भन्दै किसानले चेतावनी दिएका हुन् । चिनी उद्योगबाट समयमै भुक्तानी नहँुदा किसान आन्दोलनको बाटो रोज्न बाध्य हुने अखिल नेपाल किसान महासंघका केन्द्रीय उपाध्यक्ष दुधनाथ गुप्ताको भनाइ छ ।

पश्चिम नवलपरासीमा यसअगावै तीन वर्षअघि पनि उखुको भुक्तानी नपाएको भन्दै किसानले राजमार्ग बन्द गरेर आन्दोलन गरेका थिए । यस वर्ष पनि तत्काल भुक्तानीको व्यवस्था नभए हप्ता दिनपछि राजमार्ग बन्द गर्ने चेतावनी किसानले दिएका छन् । उद्योगीले भने चिनी बिक्री नभएकाले दिन नसकिने भन्दै किसानलाई आलटाल गर्ने गर्दै आएका छन् । उत्पादन भएका चिनी गोदाममा थन्किएकाले उचित मूल्य नपाएका कारण बिक्रीमा समस्या भएको उद्योगले जनाएका छन् ।

तीनवटा उद्योगले १६ लाख बढी क्विन्टल उखु क्रसिङ गरी चिनी उत्पादन गरेको समितिले जनाएको छ । भुक्तानी नपाउँदा जिल्लाका करीब १० हजार बढी किसान समस्यामा छन् । उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री मातृका यादवले दुई महिनाअघि उखु किसानको रकम भुक्तानी नगर्ने उद्योगीलाई पक्राउ गरी कारबाही गर्न निर्देशन दिए पनि जिल्लाका किसानले भने अहिलेसम्म रकम पाउन सकेका छैनन् । यसबारे पश्चिम नवलपरासीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी देवेन्द्र लामिछानेले सबै उद्योगका सञ्चालकलाई समन्वय गरी भुक्तानी गर्न पहिल गरिने जानकारी दिनुभयो ।

समयमा भुक्तानी नपाउँदा जिल्लामा हरेक वर्ष उखु उत्पादन घट्दो छ । दुई वर्षअघि २५ लाख क्विन्टल उखु उत्पादन भएको जिल्लामा गत वर्ष २० लाख मात्र उत्पादन भएको थियो । यसवर्ष १६ लाख क्विन्टल उत्पादन भएको समितिले जनाएको छ । पछिल्लो पटक पश्चिम नवलपरासीको दक्षिणभेगमा करीब पाँचदेखि सात हजार हेक्टरमा उखु खेती गरिँदै आइएको छ । दक्षिणभेगका किसानको प्रमुख बाली उखु रहेको छ । नगदेबालीका रुपमा रहेको उखुको भुक्तानी नपाउँदा उद्यारो बालीमा परिणत हुँदै गएको भन्दै किसानले चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।

पश्चिम नवलपरासीको दक्षिण क्षेत्रको मुख्य बाली नै उखु हो । वर्षेनी यस क्षेत्रमा करीब २० लाख क्विन्टलका दरले उखु उत्पादन हुने गरेको छ । प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष गरी करीब १० हजार घरपरिवार उखु खेतीमा निर्भर छन् । रासस